Naša muzika sa ploča,
snimljena i sakupljena u Americi

Ovo pismo, urednik sajta Dragoslav Simić, dobio je od profesora Dragoljuba Pokrajca, a povod je bio postavljanje na sajt naše narodne i zabavne muzike koja je najvećim delom snimljena u Americi pre Drugog svetskog rata. Muzičari i pevači bili su naši iseljenici. Dragoljub Pokrajac je pronašao Stiva Kozobarića, a Kozobarić je sve te snimke sačuvao u svojoj kućnoj fonoteci u Klivlendu, država Ohajo. Osim zaljubljubljenicima i sakupljačima starih ploča, ova muzika je nepoznata široj javnosti.

Profesor Dragoljub Pokrajac

“Prilikom jednog službenog putovanja u Cleveland, Ohio, imao sam čast da upoznam preko zajedničkog prijatelja sa kojim delimo ljubav prema starim zvučnim zapisima, gospodina Stevena Kozobaricha rodom iz Clevelanda, poreklom iz Jugoslavije, takođe zaljubljenika u stare tonske zapise. Stevena sam sreo lično, i proveo nekoliko prekrasnih sati u njegovom skromnom stanu, krcatom gramofonskim pločama. Steven je umetnička duša, koja se pored svog osnovnog zanimanja, bavi ikonopisanjem i sakupljanjem starih gramofonskih ploča...

Amerikanac Stiv Kozobarić čijom zaslugom su sačuvani ovi tonski zapisi. Snimio Dragoljub Pokrajac. Slikano februara 2009.

Poseduje prve srpske zvučne zapise koji su načinjeni na gramofonskim pločama još krajem XIX ? veka. U prvoj i drugoj deceniji XX veka, veliki broj orkestara, naročito iz krajeva današnje Vojvodine, ovekovečio je svoje virtuozne majstorije pa danas, zahvaljujući neumornim pregaocima kao sto je Steven, možemo uživati u snimcima orkestara Joce Mimike, Trnde, Cicvarića, Marka Nešića, Joce "Jareta", da navedemo samo neke. Ove stare, krhke, gramofonske ploče našle su svoj put i preko okeana, gde se polako stvarala srpska emigracija, koja je na svojim poselima, svečanostima i slavljima slušala svoju muziku. Snimane su i ploče u Sjedinjenim državama, a stvarala se i prva generacija muzičara koji su izvodili našu muziku na američkom tlu; među njima i Mitar Kozobarić, Stevenov predak...

Na snimcima na ovoj strani možemo čuti samo mali deo zvučnog blaga koje je sačuvao Steven. Još mnogo toga dostupno je na njegovom blogu: http://tamburitza78s.blogspot.com

Dr Dragoljub Pokrajac, Dover, 2013

Nepoznati tamburaški orkestar

Slušaj - „Bulbul mi poje“: (mp3)

I taman kada se poverovalo da su te stare iskrzane ploče pred naletom novokomponovane zabave, otišle zauvek u zaborav, a sa njima i muzika predratnih zabavljača, pojavila se, rečeno jezikom našeg vremena, „nostalgija na Internetu”. Ovaj svakako neobičan društveni fenomen ne bi trebalo smetnuti s uma kada se gradi „robna marka” zemlje u domenima kulture, jer eto čuda, i muzika sa starih ploča može da se upiše u naše ikone sa oznakom „baština”.

Elektronska „raspodela” pesama najpopularnijih pevača naše narodne muzike koji su snimili svoje ploče ne samo u Americi do izbijanja Drugog svetskog rata, počela je pre koju godinu sasvim spontano između ljudi čija bi imena svakako trebalo da uđu u modernu istoriji naše „paralelne kulture”. To su: dr Dragoljub Pokrajac, profesor računarstva na državnom univerzitetu Delaver i Stevan Kozobarić Amerikanac koji ne zna srpski. Ono što spaja ove ljude je njihova strast za sakupljanjem tih iskrzanih ploča sa kojih odjekuju glasovi i muzika, najvećim delom snimljeni u Americi. Pogledajte dragoceni blog Stiva Kozobarića.

Slušaj - „Margareta“: (mp3)

Slušaj - „Aj bona Janjo“ Edo Ljubić and Balkan Tamburitza Orcherstra: (mp3)